Τα τεστ τροφικής δυσανεξίας έχουν αποκτήσει ευρεία απήχηση τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μεταξύ ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ανεξήγητα συμπτώματα όπως φούσκωμα, κόπωση, ημικρανίες ή δερματικά προβλήματα. Παρά τη δημοφιλία τους, όμως, η επιστημονική κοινότητα εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για την αξιοπιστία και την εγκυρότητα πολλών από αυτά τα τεστ.
Σε αντίθεση με την τροφική αλλεργία, η οποία προκαλεί άμεση και συχνά επικίνδυνη ανοσολογική αντίδραση, η τροφική δυσανεξία αφορά μη ανοσολογικούς μηχανισμούς και σχετίζεται κυρίως με τη δυσκολία πέψης συγκεκριμένων τροφών. Τα συμπτώματα είναι πιο ήπια αλλά χρόνια, και δεν εμφανίζονται άμεσα μετά την κατανάλωση της τροφής.
Πώς λειτουργούν τα τεστ δυσανεξίας
Τα πιο διαδεδομένα τεστ δυσανεξίας βασίζονται στη μέτρηση των επιπέδων αντισωμάτων IgG έναντι συγκεκριμένων τροφίμων. Άλλα τεστ χρησιμοποιούν βιοσυντονισμό, ηλεκτροδερμική ανάλυση ή άλλες εναλλακτικές μεθόδους, συχνά χωρίς σαφή επιστημονική τεκμηρίωση.
Τι λένε οι ειδικοί
Οι περισσότερες ιατρικές και διαιτολογικές ενώσεις, όπως η American Academy of Allergy, Asthma & Immunology και η British Dietetic Association, δεν συνιστούν τη χρήση τεστ IgG για τη διάγνωση δυσανεξίας. Όπως επισημαίνουν, η παρουσία IgG αντισωμάτων δεν υποδηλώνει δυσανεξία αλλά φυσιολογική έκθεση του οργανισμού σε τροφές.
Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι πολλοί υγιείς άνθρωποι εμφανίζουν υψηλά επίπεδα IgG σε τρόφιμα που καταναλώνουν τακτικά, χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα. Συνεπώς, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι παραπλανητικά και να οδηγήσουν σε αχρείαστες διατροφικές αποφυγές.
Οι κίνδυνοι της εσφαλμένης διάγνωσης
Η χρήση μη αξιόπιστων τεστ μπορεί να οδηγήσει σε περιοριστικές δίαιτες χωρίς λόγο, με αποτέλεσμα τη διατροφική ανεπάρκεια ή ψυχολογικό άγχος γύρω από το φαγητό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να παραβλεφθούν άλλες ιατρικές καταστάσεις που απαιτούν διαγνωστική διερεύνηση.
Πότε ενδείκνυται η εξέταση
Η διάγνωση τροφικής δυσανεξίας θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο ιατρό ή διαιτολόγο, με βάση λεπτομερές ιστορικό, ημερολόγιο τροφίμων και, εάν κριθεί απαραίτητο, δοκιμές αποκλεισμού και επανεισαγωγής τροφών υπό επίβλεψη. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως η δυσανεξία στη λακτόζη ή η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη), υπάρχουν εργαστηριακές και γενετικές εξετάσεις με επιστημονική τεκμηρίωση.